Εγκλεισμός 2

«Φοβάμαι πως αν πάρω απόφαση εγώ, κάτι τραγικό θα συμβεί! Θέλω να μπορούσα να βρω τη μέση, τη μέση λύση, την τέλεια λύση, καμιά απάντηση στις σκέψεις μου δεν μπορεί να με σώσει από τον φόβο ότι δεν θα είναι αρκετά τέλεια! Νοιώθω ότι μια είμαι έτσι μια αλλιώς. Νοιώθω ότι ενώ τη μια στιγμή είμαι κανονικιά, μετά γίνομαι το Γκόλουμ από τον Άρχοντα των δαχτυλιδιών»… «Έχεις δει τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» είπα κινητοποιημένος! Κούνησε το κεφάλι της καταφατικά και πρόσθεσε πως συχνά αναφέρεται σε αυτές τις ταινίες. «Πρόσεξες ποτέ τους δυο Πύργους;» ρώτησα, κοιτάζοντας την αντανάκλαση της μετέφηβης θεραπευόμενής μου, στην οθόνη της διαδικτυακής μας συνεδρίας. Κούνησε ξανά καταφατικά το κεφάλι της ενώ η ματιά της πρόδιδε ενδιαφέρον από τη συζήτηση. Αναφερόμουνα στους δυο πύργους που πρωτοστατούν στο κείμενο του Τόλκιεν, στη μάχη επιβίωσης των ανθρώπων από τις επιθέσεις των Ορκ (τερατόμορφα όντα του σκοτεινού φανταστικού κόσμου). «Κάνω μια σκέψη» συνέχισα, πως μοιάζει η καρδιά σου να έχει δυο πύργους, δυο κέντρα εξουσίας, δυο κέντρα αποφάσεων, δυο απόψεις για όλα». «Μοιάζει να απαιτείς από τον εαυτό σου να βρει μια λύση τόσο τέλεια που να είναι ικανοποιημένοι και οι δυο πύργοι»! «Είναι οι γονείς μου αυτοί οι πύργοι και είναι τόσο διαφορετικοί» μονολόγησε…

Σκηνή 2. Στο βάθος του σπιτιού το βουητό δυναμώνει. Μέσα σε μια μουσκεμένη από τη βροχή ατμόσφαιρα, δυο ενήλικες μασούνε τα τελευταία αποθέματα ψευτο-υποχώρησης και διάθεσης ψευτο-επικοινωνίας. Τα λόγια αρχίζουν να ακούγονται πιο ξεκάθαρα. Ο τόνος της φωνής προδίδει την αγωνία για το έπαθλο και αυτής της σύγκρουσης, η υπόσχεση της επιβολής, της νίκης, της δικαίωσης. Οι βρισιές είναι όπως η βία. Αρχικά χαμηλά, πίσω και με το γάντι, ακολουθούν τους νόμους της ενδοοικογενειακής βίας. Με το πέρασμα του χρόνου ξεφεύγουν πιο εύκολα, πιο πάνω και πιο βίαια, για να γίνουν κάποια στιγμή εκσφενδονισμοί, αντικείμενα, τραύματα με συνοδές θλάσεις. Δεν είναι η ένταση της βίας στη σύγκρουση που τραυματίζει το παιδί, αλλά η παράλογη εξήγηση και η απουσία υποστήριξης (να βγάλει νόημα, να μιλήσει δηλαδή) στο ίδιο. «Ακούγεται άβολο και αγχωτικό. Και εσύ τι κάνεις;» ρωτάω τον προέφηβο συνομιλητή μου. «Δυναμώνω την ένταση στα ακουστικά. Μια φορά εκεί που έτρεχα στο Fortnite, με ρώτησε ένας συμμαθητής μου τι γίνεται. Αυτός άκουσε από το μικρόφωνο τον καβγά, εγώ είχα τα ακουστικά μου και δεν είχα πάρει χαμπάρι»! Καθώς μου μιλάει, σκιτσάρει στο χαρτί που του έχω δώσει μπροστά του. Προσπαθώ να καταλάβω τι σχημάτισε. Μοιάζει με ένα τέλειο παραλληλόγραμμο. «Τι είναι άραγε αυτό;» του ρωτάω καθώς του σχολιάζω πως μοιάζει να τον ηρεμεί αυτή η αυθόρμητη σκιτσογράφηση… «το iPhone μου είναι», μου απαντά. Ζωγράφισε δηλαδή αυτό που όντως τον ηρεμεί… τον αποκόβει.

Η υποχρεωτική συγκατοίκηση της πανδημίας του κορονοϊού, έφερε χρόνο και μαζί του έφερε και απαιτήσεις συνεργασίας. Ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας. Δεν εξαιρούνται οι μονογονείς. Η απαίτηση συνεργασίας είναι σε όλα τα επίπεδα: ενήλικες μεταξύ τους, ενήλικες με παιδιά, παιδιά μεταξύ τους. Υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις γιατί η συγκατοίκηση φέρνει σύγκρουση. Τη σύγκρουση οι θεραπευτές δεν τη φοβόμαστε, τη σεβόμαστε ωστόσο ως ένα μηχανισμό, ένα εργαλείο. Είναι ένα ζήτημα να κατανοηθεί η ανάγκη σύγκρουσης σαν στοιχείο προσαρμογής και αλλαγής και είναι άλλο να χωρέσουν οι συνέπειες μιας τέτοιας διεργασίας στη ψυχή του κάθε μέλους της οικογένειας, μικρού και μεγάλου. Απαιτεί δηλαδή ζύμωση ωρίμανσης για να χωνευτούν και να βλαστήσουν τα λόγια που η σύγκρουση έφερε στην επιφάνεια. Θα κάνω λοιπόν και εγώ μια απόπειρα προσέγγισης, μια αφορμή να επεξεργαστούμε διαφορετικά την εμπειρία μας πόνου, που άλλοτε ανοικτά και βίαια και άλλοτε σιωπηλά και ψυχρά, νοιώθουμε πως εκεί που ο άλλος ήτανε σκοπός ζωής για εμένα, να γίνεται μέσα σε δυο λεπτά ίδιος ο διάολός μου, εχθρός, αντίπαλος, λάθος επιλογή.

Στη Μ. Βρετανία, τα χρόνια της δικής μου εκπαίδευσης, ένα επάγγελμα με τη μεγαλύτερη συχνότητα διαζυγίου ήταν οι Βρετανοί ναυτικοί των πυρηνικών υποβρυχίων. Υποχρεωμένοι να απουσιάζουν περιόδους μηνών από το σπίτι τους, με «σιγή ασυρμάτου» (χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας) επέστρεφαν μετά από έναν, δύο, τρεις ή και τέσσερις μήνες στο σπίτι τους, σχεδόν άγνωστοι μεταξύ αγνώστων. Θεώρησα τότε πως ήταν απλώς το χρονικό διάστημα απουσίας που ψύχρανε τη σχέση και δεν μπορούσαν οι σχέσεις του ζευγαριού να αναθερμανθούν. Έχοντας την ευλογία εποπτείας από έναν παλαίμαχο ψυχίατρο ενηλίκων, μου έδειξε το παράδοξο στοιχείο που στην γραμμική μου τότε σκέψη διέφευγε. «Άλεξ, οι ναυτικοί όταν επιστρέφουν τι βρίσκουν»; «Βρίσκουν σπιτικά που λειτουργούν, παιδιά που παρακολουθούν περιποιημένα το σχολειό τους. Γυναίκες που συνεχίζουν το γυμναστήριο και την δουλειά τους. Βρίσκουν σπιτικά με καπετάνιο. Καπετάνιοι κι αυτοί περιμένουν άλλη υποδοχή και άλλη αποδοχή. Το σύστημα εξάλλου στο σπίτι λειτουργεί, θα φέρει λοιπόν τη δική του αντίσταση στον επαναπρογραμματισμό». Η σύγκρουση ως δυνατότητα δυνατών προσώπων! Όχι ως αποτέλεσμα θύτη και θύματος! Νομίζω εδώ ανήκει η δυσκολία μας κυρίως στον υποχρεωτικό εγκλεισμό. Έχουμε δυνατότητες και έχουμε ικανότητες ρυθμισμένες για μια ρουτίνα εκεί έξω. Αν μπούμε μέσα χωρίς να συντονιστούμε σε κάτι διαφορετικό, κάτι που να απαιτήσει ρύθμιση της ικανότητάς μας σε μεγέθη πιο τρυφερά και ταυτόχρονα πιο σημαντικά για τον καθένα μας, σε αντιδιαστολή με μια περισσότερο γενική προσέγγιση στην τυποποιημένη ιεραρχία ενός επαγγελματικού χώρου. Ο σερβιτόρος να απαιτήσει μπουρμπουάρ γλυκόλογων, αφού σερβίρει αντίστοιχα προς το δυνάμει του παιδιού του φροντίδα που μπορεί να μην είναι φαγητό αλλά …γυμναστική κλειστού χώρου για πεντάχρονα! Ο επιχειρηματίας να φέρει στο σπίτι του τη δημιουργικότητα και όχι την απαίτηση απόδοσης των …εργαζομένων στο σπίτι. Έχουμε να ορίσουμε το πως και ως ποιοι θα βρεθούμε στην συνεργασία με τον άλλον. Η κυβέρνηση και κάθε κυβέρνηση έχει ευθύνη ο λόγος της να είναι πολιτικός. Από εκεί προκύπτουν και πολλά δύσκολα για εμάς να εμπιστευτούμε πράγματα, αν περιμένουμε από την κρατική εξουσία λόγο συναισθηματικό. Οι επιστήμονες έχουν ευθύνη ο λόγος τους να είναι επιστημονικός, οι ιατροί ιατρικός κοκ. Οι γονείς έχουμε ευθύνη ο λόγος μας να είναι τρυφερός και προσαρμοσμένος στις συνθήκες του δικού μας περιβάλλοντος. Αν κρυφτούμε πίσω από το «μας υποχρέωσαν και μας είπαν», το παιδί να αναζητήσει να μάθει τι εμείς πιστεύουμε και γιατί υπακούμε. Οι σύντροφοι έχουμε να επεξεργαστούμε τα δεδομένα μας και να τα κάνουμε αφορμές για σχέση, για επικοινωνία, για να παραχθεί το δικό μας και διαφορετικό μέσα από το κοινό όλων μας και δεδομένο.

Δεν είμαστε φτιαγμένοι για τα σπίτια μας, ούτε αυτά είναι φτιαγμένα για εμάς. Στο αυθόρμητο και το αυτόματο, το «έτσι μου ρθε», το «εγώ έτσι μπορώ», θα στερεί χώρο από αυτόν που για να αποφύγει τη σύγκρουση θα μαζεύεται, θα μαζεύεται, μέχρι να πιάνει τόσο λίγο τόπο όσο μια καρέκλα μπροστά στον υπολογιστή, κι αν ήταν δυνατόν να μπει και εκεί μέσα, να ξέρει ποιος είναι ο φίλος και ποιος ο εχθρός, να μπορεί να ρυθμίσει τις συνθήκες του πολέμου, κι αν βαρεθεί τους σκοτωμούς, να μπει στο pornhub δωρεάν, χωρίς να ενοχλεί τη τσέπη του «καημένου» του γονιού, να βρει στην οθόνη του αντί για εκρήξεις και αίματα, μια αντανάκλαση κορμιών που συναντιούνται, να ελέγξει και αυτήν την επιθυμία συνάντησης, να αυτονομηθεί η σχέση και να γίνει ανάγκη σεξουαλική, που αν δεν εκτονωθεί έγκαιρα μπορεί και να θεριέψει και να ζητήσει να πραγματωθεί εδώ στον κόσμο των ζωντανών(!), γιατί αν κάτι τέτοιο συμβεί, είναι που κινδυνεύει να ρισκάρει την στιγμή που από έρωτας γίνεται καψούρα, από αναζήτηση …εμμονή, από χαρά και ηδονή …οργή και προδοσία, πάγος και αίσθημα που ζητά εκτόνωση ξανά… αυτή τη φορά εκδίκηση, πάλι πίσω στο παιχνίδι λοιπόν, ένα παιχνίδι πολέμου!

Αν οι δυο ή και ο ένας καπετάνιοι ή/και καπετάνιος ενός σπιτιού αποφασίσουν πως έχουν περισσότερα να μοιραστούν και να μάθουν από όσα νόμισαν πως ξέρουν, είναι που θα κεράσουν όχι τη μέση λύση, όχι κάτι να καλύψει και τους δυο, αλλά ολόκληρο το δικό σου για πρωινό και ολόκληρο το δικό μου για μεσημέρι και αφού με τον κορονοϊό δεν έχουμε βάρδια βραδινή, έχουμε να μας εκπλήξουμε με κάτι που τολμούμε να μην είναι δικό μας, αλλά να το κάνουμε κι αυτό δικό μας: κανένας έφηβος δεν σιχαίνεται δίπλα του έναν ενήλικα που ξέρει να σέβεται και όχι να υποτιμά και κανένας σύντροφος δεν μένει στα όπλα, αν στην φράση «δεν με ακούτε εδώ μέσα πότε» απαντήσει η φωνή «είμαι εδώ και θέλω να σε καταλάβω»!

Καλή μας συνέχεια
Αλέξης Λάππας