Το βλέμμα που θα μας θεράπευε, όλους!
Ξεκινάω την επιστροφή για την Ελλάδα. Με περιμένουν τα εφηβάκια μου αποδιοργανωμένα ξανά από μια ακόμα αποσταθεροποίηση. Κοινωνική. Να θυμηθώ να προσθέσω κι άλλη φωτογραφία στο υλικό των εισηγήσεων. Να θυμηθώ να προσθέσω κι άλλη εξήγηση τι φταίει και κατακλύστηκαν ξανά από θάνατο. Τρεις βδομάδες τώρα, ομάδες εφήβων, ομάδες φοιτητών και νέων, φόρος τιμής σ’ αυτό που αισθάνονται ότι ήτανε τα νεκρά παιδιά του τρένου: «εμείς οι ίδιες κι οι ίδιοι»!
Ξεκινάω την επιστροφή Ελλάδα με τον αποχαιρετισμό της ομάδας νέων στην Αγιασοφιά του Λονδίνου και γυρνώ γεμάτος ελπίδα. Πώς μέσα σε ένα πλαίσιο οικονομικής λαμογιάς και πλαστικοποιημένης τηλεοπτικής γκλαμουριάς, τα παιδιά μας, οι νέες και οι νέοι μας, αναδύουν τέτοιο άρωμα ενσυναίσθησης, τέτοια χρώματα αλληλεγγύης και τέτοια δυναμικότητα εργατικότητας και αλλαγής, λες και η «πάστα» που τους έπλασε, μεταβολίζει χρόνια τώρα, την διαστροφή σε ομορφιά!
Σε όλα τα σημεία που συνάντησα νέους, βρήκα ανθρώπους που κλαίνε για μέρες συναισθανόμενοι την τραγικότητα. Στους δρόμους κατέβηκαν παιδιά που δεν είναι οργανωμένα μέλη καμιάς πολιτικής παράταξης. Έχουν γραφτεί τραγούδια και έχουν χαραχτεί ρίμες που κάνουν «ρόμπα» τα γένια και τα χτένια μας!
Τέτοια νιάτα δεν τα συναντάς με την διαστροφή της καταστολής και της βίας· βίαιη είναι η πραγματικότητα του ψυχικού και σωματικού θανάτου που τους κερνάμε χρόνια σε μια χώρα που η απέχθεια των θεσμών να ορίσουν το πλαίσιο λειτουργίας και λειτουργικότητάς τους, συναντά ένα παράδειγμα προς αποφυγή στις γενιές μπροστά τους, μιας απέχθειας των «ώριμων» ενηλίκων για προσωπική ευθύνη. Μια τραγικότητα εκφρασμένη στην κατάντια του χιλιοτραγουδισμένου λαϊκού στίχου «εσύ φταις»!
Τέτοια νιάτα δεν απελπίζονται αν αδιαφορείς γιατί μεγάλωσαν με αυτό το βλέμμα απαξίωσης. Αυτό που εμείς ως γονείς, εκπαιδευτικοί και πολιτεία αγνοούσαμε (μέσα στην απέχθειά μας για την επιστήμη της ψυχολογίας και της παιδαγωγικής) είναι ότι αν αυτό το στοργικό βλέμμα στρέφαμε στα παιδιά μας, αυτό θα νιώθαμε και εμείς ως γονείς, εκπαιδευτικοί και πολιτεία: ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΟΙ!
Ακροπατούμε οι γονείς ανάμεσα στην αναγνώριση των κομματιών των παιδιών μας που μας κάνουν «περήφανους» στα μάτια μιας επικριτικής κοινωνίας! Τα παιδιά μας είναι ΤΕΛΕΙΑ όταν βγάζουν 20 και είναι για τον ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟ όταν βαριούνται να «πρωταθλίζονται» στον εκπαιδευτικό στίβο. Όπως ακριβώς με την κακιά εκπαίδευσή μας στην (κατά)χρήση της έννοιας του παιδιάτρου: να πάρει τον πυρετό άμεσα, να ξεπρηστούν οι αμυγδαλές, να έχουμε το λαχταριστό μας παιδί πίσω για φωτογράφηση. Λες και τα κακά και τα σάλια του δεν είναι δικά του!
Στην άλλη άκρη τα παραδίδουμε στο άγχος μας, «υπερφροντιστικά», να διορθώσουμε τα λάθη που κληρονόμησαν από το άλλο σόι φυσικά και όχι από μας, να τα προστατεύσουμε από την κακή κοινωνία από την οποία κι εμείς απέχουμε γιατί φυσικά μπορούμε να την κρίνουμε αλλά «σιγά να μην χαλαλίσουμε τον πολύτιμο χρόνο μας» για να συμμετέχουμε σε αυτήν την κοινωνία και να την διαμορφώνουμε, να την ομορφαίνουμε με την παρουσία μας μαζί και με τα παιδιά μας· «Εγώ καπνίζω, εσύ να μην το κάνεις ποτέ»!
Αυτό το βλέμμα αν έστρεφε και η πολιτεία στους νέους, θα γινότανε μια πολιτεία αρετής, μια πολιτεία που δεν κλωτσάει τα νιάτα. Θέλει πολύ βαθιά πίστη να πιστεύεις ότι η κλωτσιά που τρώει το παιδί σου, θα μετουσιωθεί σε αγάπη για την τρίτη σου ηλικία!
Όταν ένα παιδί νιώθει να βλέπουν και να επιβραβεύουν μόνο κομμάτια του, γίνεται ένας ακίνητος νάρκισσος ενήλικας που έχει άγνοια του ποιος είναι. Γιαυτό και το νεκρό καθρέφτισμα στα πολύχρωμα νερά της οθόνης που χοροπηδάει στα βίντεο του tik-tok και των short stories του YouTube ή των stories του Insta, που γαληνεύουν το άγχος του «ποιος είμαι», «πως να είμαι για να μην με τρομάζουν οι ΑΛΛΟΙ», «ΠΩΣ ΜΟΙΑΖΟΥΝ ΟΛΟΙ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΔΕΚΤΟΙ»!!! Ευτυχώς που η ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας δεν εξαρτάται από έναν άνθρωπο. Σε μια παράφραση του Μπρέχτ θα ξανατολμήσω να ξαναφωνάξω:
«Τα παιδιά μας δεν ανήκουν σε όποιον λάχει, σε όποιον τα γέννησε και τα’ ντυσε,
Σε όποιον τα μεγάλωσε κράζοντας
και τα’ τρεξε (βρίζοντας και ξεφυσώντας) στην (βιο)πάλη,
Μα σε όποιον τα αγαπά και χαίρεται που τα’χει, μπροστά στο βλέμμα του,
στην καθημερινή του προσευχή,
και στην αναμονή να ανθίσει αυτό το πλάσμα που έχω εδώ μπροστά,
ποθώντας να υπερασπιστεί (ο ενήλικας) το ρόλο που του χάρισε η Ζωή,
Κι ας είναι ο ρόλος της μάνας ή του πατέρα, του δάσκαλου ή του γιατρού ή της καθαρίστριας του σχολείου, που στην αποβολή του την ωριαία που μόλις έφαγε, με το βλέμμα της του λέει ‘’είμαι εδώ, δεν θα περιμένεις στην αυλή μονάχος’’,
και που στο επικριτικό βλέμμα μιας γιαγιάς που δεν ικανοποιείται από την κόρη της και μάνα της εφήβου, η κόρη ως μάνα θα γυρίσει και θα πει: ‘’εδώ δεν ξαναμπαίνεις, κι αλλού θα πίνουμε τον καφέ, αν δεν μπορείς να την χαρείς την εγγονή, που παρά τα δικά μας ζόρια, όταν μπαίνει στο σπίτι τρέχει και σε φιλά, κι ας βλέπει ότι εσύ το septum κι όχι την καρδιά της, επιμένεις να κοιτάζεις»!
Αλέξης Λάππας